Μία περίεργη σχέση με την μοναξιά όλοι λίγο πολλοί την διαπραγματευόμαστε κατά καιρούς. Άλλους τους τρομάζει και άλλους τους ανακουφίζει ή ακόμα και τα δύο ταυτόχρονα. Ο καθένας μας σίγουρα έχει συνδυάσει τη μοναξιά με δικές του βαθύτερες σκέψεις και παίρνει διαφορετική χροιά στο κάθε άτομο. Τι γίνεται όμως όταν αυτές οι σκέψεις παίρνουν τη μορφή μεγάλου φόβου που μας κάνει να δρούμε μηχανικά προς την αποφυγή τους θολώνοντάς τες με παρορμητικές σχέσεις και αντιπερισπασμούς; Τι είναι αυτό που εν τέλει φοβόμαστε στο να μείνουμε μόνοι μας σε σημείο που να γινόμαστε ακόμα και αυτοκαταστροφικοί για τον εαυτό μας;
Αξίζει να αναρωτηθεί ο καθένας μας ξεχωριστά τι ακούει κάτω από τον φόβο που του προκαλείται σε φράσεις όπως «είμαι μόνος μου». Για άλλους μπορεί να κρύβεται μία μορφή απελπισίας ότι η μοναξιά θα είναι μία μόνιμη κατάσταση που δεν θα έχει τέλος και μάλιστα θα κατακλύζεται από ένα βαρύ συναίσθημα. Ενώ για άλλους μπορεί να είναι με τη μορφή διάχυτου άγχους με ανησυχίες για το πώς θα είναι μόνοι τους και για το πώς μπορούν να ανταπεξέλθουν σε μια τέτοια εκδοχή του εαυτού τους. Είναι αξιοθαύμαστο, ωστόσο, το πώς τέτοιες σκέψεις μπορούν να κλιμακωθούν κατευθείαν σε συμπεριφορές που μας κάνουν να δυσλειτουργούμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Για παράδειγμα, ένα άτομο που μόλις βγήκε από μία μακροχρόνια σχέση, πόσο αδιανόητη και δυσβάσταχτη θα μπορούσε να του είναι η σκέψη «τώρα έμεινα μόνος μου» και πώς θα μπορούσε να ζήσει γνωρίζοντας πως δεν θα έχει κάποιο άτομο δίπλα του να τον συμπληρώνει; Τέτοιες ερωτήσεις είναι πολύ πιθανό να έρχονται όλες μαζί με αποτέλεσμα ο ίδιος να νιώθει να πνίγεται και ως αποτέλεσμα να προσπαθήσει να πιαστεί από οποιοδήποτε χέρι απλωθεί εκείνη τη στιγμή, περνώντας παρορμητικά σε μία άλλη σχέση άγνωστης καταλληλότητας για τον ίδιο και με μεγάλες πιθανότητες παρόμοιας κατάληξης. Ακόμα και μέσα σε μία τέτοια παρορμητική σχέση όμως είναι πιθανό το αίσθημα της μοναξιάς να παραμένει ή ακόμη και να αυξάνεται.
Θα ήταν χρήσιμο λοιπόν να εξετάσουμε από λίγο πιο κοντά ένα τέτοιο παράδειγμα. Φαίνεται πως σε μία παρόμοια κατάσταση η σκέψη «τώρα είμαι μόνος μου» ίσως παίρνει αρνητική χροιά γιατί δεν εξετάζεται όλο το νόημά της. Όταν μετά από ένα χωρισμό αισθανόμαστε άσχημα ίσως μεταφράζουμε τη φράση «θα μείνω μόνος μου τώρα» σε φράσεις όπως «τώρα που έφυγε ο άλλος θα μείνω μισός» ή και «χωρίς τον άλλον είμαι μισός, δεν είμαι αρκετός». Η λέξη «μόνος» όμως ξεχνάμε ότι εκφράζει μία μονάδα και η μονάδα αυτή είναι κάτι το ολόκληρο. Όταν απομακρυνόμαστε από κάποιον λοιπόν το υγιές είναι πως από 2 άτομα γινόμαστε ένα. Εάν νιώθαμε όμως ένα με τον άλλον τότε είναι λογικό να αισθανόμαστε μισοί και όχι μόνοι. Σε τέτοια περίπτωση όμως η μοναξιά μόνο καλό μπορεί να κάνει, γιατί μπορεί να βοηθήσει το άτομο να γίνει από μισό μονάδα.
Ωστόσο, μία τέτοια διαδικασία δεν είναι καθόλου εύκολη. Όλες αυτές οι σκέψεις που οδηγούν στο να αισθανόμαστε να πνιγόμαστε παραμένουν εκεί στην αρχή όσο δεν επεξεργάζονται. Αν όμως αντί για να ψάξουμε χέρι να πιαστούμε εκείνη την στιγμή αποφασίσουμε να κολυμπήσουμε και να καταφέρουμε μόνοι μας να βγούμε από αυτό μπορεί και να μη μας φαίνεται τόσο βαθύ μετά και εφόσον βγούμε μπορούμε να επιλέξουμε πιο καθαρά το χέρι που θα αποφασίσουμε να πιάσουμε.
Το να μείνει κάποιος μόνος του μπορεί να μοιάζει τρομακτικό στο άκουσμα, όμως αν το ακούσουμε πιο προσεκτικά θα δούμε ότι είναι μία ευκαιρία για να μπορέσουμε να εκφραστούμε πιο ελεύθερα, να αφιερωθούμε σε πράγματα που μας αρέσουν και μας γεμίζουν και να αναπτυχθούμε ανακαλύπτοντας τον εαυτό μας και πτυχές του που δεν μπορούσαμε να ακούσουμε στην παρουσία άλλων. Ένα η φράση «είμαι μόνος μου» μπορέσει να μεταφραστεί στη φράση «είμαι μοναδικός και ολόκληρος» και συνοδεύεται με ένα αίσθημα επάρκειας τότε μπορεί να είναι και ένα τεράστιο δώρο στον εαυτό μας. Οι σχέσεις είναι πολύ όμορφες και ενδιαφέρουσες όταν συμβαίνουν, όμως εάν φτάσουμε σε σημείο να μπορέσουμε να μείνουμε σε ένα δωμάτιο ακούγοντας μόνο τη δική μας σκέψη και βρούμε τρόπο η δική μας παρέα να είναι αρκετή, τότε αυτόματα και οι σχέσεις μας με τους γύρω θα αρχίσουν να γίνονται ακόμα καλύτερες. Αυτό συμβαίνει γιατί όσο ολοκληρωνόμαστε σαν μονάδες δεν χρειάζεται να ψάξουμε για κάποιον που είναι κι αυτός μισός για να μας συμπληρώσει αλλά για κάποιον που είναι εξίσου ολοκληρωμένος. Άλλωστε και με απλά μαθηματικά το μισό και μισό κάνει ένα, ενώ ένα και ένα κάνουν δύο, που αν μη τι άλλο ακούγεται λίγο πιο χορταστικό! Η μονάδα που θα έπρεπε να φοβόμαστε λοιπόν είναι εκείνη που χρειαζόμαστε άλλους για να την ολοκληρώσουμε και όχι αυτή που χτίσαμε βάσει τις επιλογές μας…
MSc Clinical and Community Psychology
Συνθετική Ψυχοθεραπεία
